8- از نگاه نهج البلاغه ، ارتباط افرادِ پرهیزکار با خود و دیگران چگونه است ؟

پاسخ :

• رفتار انسان ها را از یک منظر می توان به دو بخش تقسیم نمود ، یکی رفتاری را که هر فرد نسبت به خودش دارد و دیگر ، رفتاری را که با همنوعان خویش خواهد داشت ، از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است رفتاری را که با دیگران در پیش می گیرد از اهمیت بیشتری بر خوردار است و بر اساس اصل ایثار و فداکاری که از نظر رفتاری جزء فضایل اخلاقی به شمار می آید شایسته است افراد پرهیزکار در تمام واکنش های رفتاری خود با دیگران این اصل را رعایت کنند .
• امام علی علیه السلام در نهج البلاغه به این موضوع اشاره دارند که افراد پرهیزکار حاضرند خود را به رنج بیندازند ولی مردم نسبت به آنان در راحتی به سر برند ، البته آنان اگر خود را به رنج و زحمت می اندازند جنبه ی مادی و جهت دنیوی ندارد بلکه در تلاش و رنج خویش ، یک جهت اُخروی در نظر دارند و به همین جهت است که مردم را به رنج و سختی نمی اندازند و وظایف سخت و دشوار به آنان تحمیل ننموده و آنان را مورد آزار و اذیت قرار نمی دهند . (1)
• اگر از فردی دوری می گزینند و می خواهند از او فاصله بگیرند ، بخاطر هوا و هوس و انگیز های دلبخواهی نیست بلکه از این نظر است که نمی خواهند آلوده به رفتار های غیر اخلاقی او گردند ، نه اینکه از روی تکبّر و خود پسندی بخواهد از فردی فاصله بگیرد .
• از سوی دیگر اگر بخواهد به فردی نزدیک گردد ، نزدیک شدن او از روی نرمخویی و لطف و رحمت است ، نه اینکه قصد فریب او را داشته و بخواهد از او سوء استفاده نماید . (2)

------------------------

1-نَفْسُهُ مِنْهُ فِی عَنَاءٍ وَ النَّاسُ مِنْهُ فِی رَاحَةٍ-  أَتْعَبَ نَفْسَهُ لِآخِرَتِهِ وَ أَرَاحَ النَّاسَ مِنْ نَفْسِهِ-  بُعْدُهُ عَمَّنْ تَبَاعَدَ عَنْهُ زُهْدٌ وَ نَزَاهَةٌ-  وَ دُنُوُّهُ مِمَّنْ دَنَا مِنْهُ لِینٌ وَ رَحْمَةٌ-  لَیْسَ تَبَاعُدُهُ بِکِبْرٍ وَ عَظَمَةٍ وَ لَا دُنُوُّهُ بِمَکْرٍ وَ خَدِیعَة ( نهج ‏البلاغة(صبحی ‏الصالح) خطبه 193  صفحه‏ ى 303 )

2-رک : توضیح‏ نهج ‏البلاغة، ج 3  ، صفحه‏ ى 243